Wielkopąkowiec porzeczkowy

Gatunek: Wielkopąkowiec porzeczkowy (łac. Cecidophyopsis ribis) należy do roztoczy z rodziny szpecielowatych.

Objawy: Najbardziej charakterystycznym objawem występowania wielkopąkowca porzeczkowego są widoczne szczególnie wiosną powiększone pąki porzeczki. Roztocze żerują wewnątrz pąków wysysając soki roślinne. Wydzielają fitotoksyczną ślinę, która powoduje nadmierny wzrost komórek co widoczne jest w postaci powiększonych pąków porzeczki. Wiosną, gdy rusza wegetacja pąki jeszcze bardziej się powiększają, a pod koniec maja i w czerwcu zasychają całkowicie. Zmniejszenie ilości pąków na krzewie wpływa na osłabienie kondycji rośliny, przez co wydaje ona znacznie mniejszy plon oraz ma mniejszą mrozoodporność. Na przełomie kwietnia i maja wielkopąkowce opuszczają pąki, co można zaobserwować w postaci setek drobnych białych roztoczy na powierzchni pąka. Roztocze migrują do nowych pąków, jednak nie wszystkim udaje się przetrwać. W czerwcu i lipcu ponownie można zauważyć powiększające się pąki, zasiedlone przez nowe roztocze. W jednym pąku może znajdować się do 30 tysięcy osobników. Szkodnik ten jest przenosicielem groźnego wirusa porzeczki – rewersji porzeczki czarnej, stąd jego znaczna szkodliwość i konieczność jego zwalczania. W przypadku dużej populacji szkodnika może dojść do zmniejszenia żywotności krzewów porzeczki. Zimują szkodniki w pąkach porzeczek.

Wygląd szkodnika: Wielkopąkowce są bardzo małe i nie widoczne gołym okiem. Samice są długości około 0,21 mm, a samce 0,15 mm. Szkodniki są kształtu robakowatego i barwy białej.

Zapobieganie i zwalczanie:

• W warunkach naturalnych występują drapieżne błonkówki Tetrastichus eriophyes, które częściowo ograniczają populację szkodników.
• Podczas zakupu sadzonek należy wybierać te, które nie posiadają wyraźnie powiększonych pąków. Aby to zaobserwować dobrze jest kupować roślin wiosną z gołym korzeniem gdy rośliny mają jeszcze nierozwinięte pąki.
• Wyraźnie widoczne zasiedlone przez wielkopąkowca pąki można usuwać ręcznie. Jest to zabieg dość pracochłonny więc zalecany na małych plantacjach. Nie zawsze uda się usunąć wszystkie zasiedlone pąki.
• Opryski wykonuje się w okresie migracji wielkopąkowców: przed kwitnieniem oraz w pełni kwitnienia.

Ciekawostki i fakty:

• W instytucie „The James Hutton Institute” wyhodowano kilka odmian genetycznie odpornych na wielkopąkowca porzeczkowego.