Sezon na kleszcze

Kleszcze spędzają sen z powiek osobom, które w wolnym czasie przebywają w lesie lub wybierają się na piknik na łonie natury. Łagodne zimy sprawiają, że latem występuje olbrzymia ilość tych pajęczaków.

Jeśli nie będziemy ostrożni podczas spacerów, możemy złapać nawet kilkadziesiąt kleszczy.

Spośród 20 gatunków kleszczy, żyjących w Polsce, najczęściej mamy do czynienia z kleszczem pospolitym, kleszczem łąkowym i obrzeżkiem gołębim. Niestety, są to jednocześnie najczęściej występujące i najbardziej niebezpieczne spośród kleszczy. Każde stadium rozwojowe groźnego pajęczaka, czyli larwa, nimfa i imago, potrzebuje krwi, by dalej się rozwijać.

Gdzie można spotkać kleszcza?

Kleszcze przebywają w miejscach, odwiedzanych przez zwierzęta i ludzi. Żyją głównie na obrzeżach lasów liściastych, w gęstych zaroślach, paprociach, w parkach miejskich i w przydomowych ogrodach.

To jednak mit, że skaczą z drzew na swoje ofiary. Kleszcze żyją niemal wyłącznie w trawach, nie wyżej niż 50-100 centymetrów nad ziemią. Gdyby przebywały na większych wysokościach, ograniczyłyby liczbę swoich potencjalnych ofiar. Kleszcze najczęściej żerują na różnych zwierzętach (od polnych myszy, przez zające, gołębie, aż po zwierzęta hodowlane), ale też nie gardzą ludzką krwią. Gdy temperatura powietrza wynosi powyżej 7-10°C, pajęczaki nieustannie poszukują żywiciela.

Kiedy atakują kleszcze?

Kleszcze pospolite i łąkowe atakują głównie w ciągu dnia. Najaktywniejsze są rano, ok. godziny 8, oraz po południu (od godziny 15 do północy). Kleszcz obrzeżek jest aktywny tylko nocą.

Mitem jest, że kleszcze reagują na niektóre kolory ubrań, ponieważ są one pozbawione oczu. Na pierwszej parze odnóży pajęczaki te mają jednak receptory, którymi wyczuwają stężenie dwutlenku węgla i kwasu mlekowego w pocie, ruch powietrza oraz ciepło naszego ciała. Dzięki temu kleszcz dokładnie wie, że blisko niego znajduje się potencjalna ofiara. Po przejściu na żywiciela kleszcze szukają wszelkich zagłębień skóry i zgięć, np. przy stawach kolanowych i łokciowych, pachwinach oraz okolicach uszu.

Chrońmy nie tylko siebie, ale też nasze zwierzęta domowe! Pies jest w stanie przynieść dziesiątki larw ze spaceru po łące. Dlatego warto dokładnie przejrzeć sierść psa. Po zauważeniu intruza należy jak najszybciej przystąpić do jego usunięcia.

Co robić po ugryzieniu przez kleszcza?

Kleszcza usuwamy pęsetą. Chwytamy go jak najbliżej skóry i wyciągamy delikatnym, ale zdecydowanym ruchem. Można go też wyciągnąć za pomocą specjalnej pompki wytwarzającej podciśnienie. Pompkę można nabyć w aptece.

Nie wykręcajmy kleszcza palcami, nie smarujmy go natłuszczającymi substancjami. Może to spowodować zatkanie tchawek kleszcza, a następnie wywołanie ślinotoku, który przyśpiesza przedostawanie się bakterii i wirusów ze śliny kleszcza do ciała żywiciela. Po usunięciu pajęczaka należy dokładnie umyć ręce, zdezynfekować miejsce ukłucia wodą utlenioną i je obserwować. Jeśli wystąpią zaczerwienienia lub inne niepokojące zmiany, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Jeśli nie mamy doświadczenia w usuwaniu kleszcza z ciała, możemy poprosić o pomoc lekarza.

Groźne kleszcze

Stwierdzono, że kleszcze są wektorami (nosicielami) wielu wirusów i bakterii, stąd możliwość przenoszenia chorób odkleszczowych, takich jak borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu. Borelioza objawia się zmianami skórnymi, bólem stawów, zaburzeniem rytmu serca. Człowiek ulega zakażeniu podczas wkłucia się przez kleszcza, ale także przez wtarcie jego kału, znajdującego się na skórze, w zranione miejsce. Do zakażenia dochodzi w ciągu 24-48 godzin. W pierwszym okresie u niemal 70-80% zakażonych osób pojawia się tzw. rumień wędrujący. Rumień jest bezbolesny, ma kolor czerwony lub niebiesko-czerwony.

Kolejną chorobą jest wirusowe kleszczowe zapalenie mózgu, które jest chorobą ośrodkowego układu nerwowego i ma przebieg dwufazowy. W pierwszej fazie objawy przypominają infekcję grypową. Występuje wówczas: podwyższona temperatura, złe samopoczucie z narastającym osłabieniem, bóle głowy, bóle mięśni i kończyn. Takie objawy trwają zwykle od 4 do 14 dni. Druga faza choroby objawia się wysoką gorączka nawet do 40 stopni Celsjusza, silnymi bólami głowy, nudnościami, wymiotami, oraz bólem stawów i mięśni. W takim stanie osoba zakażona powinna być hospitalizowana.

Profilaktyka

Na szczęście nie jesteśmy całkiem bezbronni wobec tych pajęczaków. Skoro kleszcze najbardziej aktywne są rano i późnym popołudniem, na spacer wybierajmy się w południe. Chodzimy środkiem ścieżek, z dala od przydrożnych rowów i traw. Pamiętajmy o długich spodniach, bluzce z długim rękawem i czapce na głowie. Najlepiej, aby ubranie było jasne, wtedy łatwiej jest na nim zauważyć kleszcze. Koniecznie używajmy preparatów, odstraszających komary i kleszcze. Mimo tych środków ostrożności po powrocie do domu i tak trzeba uważnie obejrzeć całe ciało.

Sezon na kleszcze nie musi być tak bardzo uciążliwy. Dobrym rozwiązaniem jest wykonanie oprysku specjalistycznym preparatem owadobójczym np. preparatem Fendona 6 SC*.

* Ze środków biobójczych należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu.