Wciornastki
Gatunek: Najczęściej spotykanym gatunkiem w domu jest wciornastek zachodni (Frankliniella occidentalis), groźny szkodnik wielu roślin ozdobnych, w tym storczyków, anturium, fiołków afrykańskich, paproci, dracen czy palm. Wciornastki (Thysanoptera), to małe, wąskie owady o długości 1–2 mm, zwykle czarne lub brązowe, z frędzlowatymi skrzydłami. Są bardzo ruchliwe, często chowają się w kątach liści lub pod płatkami kwiatów. Są szczególnie aktywne zimą i wczesną wiosną, gdy ogrzewanie powoduje spadek wilgotności powietrza.
Objawy:
- Srebrzyste, połyskujące smugi lub plamki na liściach, szczególnie na ich górnej stronie.
- Czarne kropki (odchody) wzdłuż nerwów lub przy uszkodzeniach.
- Zniekształcone, poskręcane liście, szczególnie młode – wyglądają jak „pomarszczone” lub źle rozwinięte.
- Opadanie pąków kwiatowych, deformacje płatków, blade lub zbrunatniałe plamy na kwiatach.
- Widoczne mikroskopijne owady: dorosłe wciornastki mają ok. 1–2 mm długości, są podłużne, ruchliwe, zazwyczaj ciemne (brązowe, czarne) i chowają się w kątach liści lub w kwiatach.
- Wolniejszy wzrost rośliny, ogólne osłabienie i podatność na choroby grzybowe lub wirusowe (bo wciornastki przenoszą wirusy!).
Przyczyny:
- Suche powietrze i wysoka temperatura – idealne warunki do rozwoju szkodnika (często zimą i w sezonie grzewczym).
- Brak kontroli nowych roślin – wciornastki łatwo przenieść z nowym zakupem.
- Brak ruchu powietrza i ciasnota – sprzyja szybkiemu rozmnażaniu się szkodników.
- Szkodniki są trudne do zauważenia na początku, co pozwala im cicho skolonizować większą część roślin.
Profilaktyka:
- Kontrola nowych roślin – dokładnie oglądaj liście i pąki kwiatowe przed wprowadzeniem do mieszkania.
- Zwiększ wilgotność powietrza – rośliny w suchym powietrzu są bardziej narażone.
- Częste zraszanie i mycie liści – zmywa jaja i utrudnia życie dorosłym osobnikom.
- Regularna obserwacja – szczególnie spodu liści i wierzchołków pędów.
Zwalczanie:
- Płukanie roślin letnią wodą z dodatkiem mydła potasowego lub delikatnego detergentu (płyn do naczyń).
- Opryski olejkami eterycznymi (np. neem, lawendowy) – działają odstraszająco i utrudniają oddychanie wciornastkom.
- Żółte i niebieskie tablice lepowe – skuteczne na dorosłe osobniki.
- Stosowanie środków ochrony roślin (np. Mospilan 20 SP, SpinTor 240 SC)
- Zabiegi należy powtarzać co 7–10 dni, min. 2–3 razy, by przerwać cykl rozwojowy szkodnika.
